Dünya Gerçekten Düz mü?

Eski çağlarda uzay bilimi gelişmediği için keşişler dünyanın düz olduğunu savunurmuş. Hatta bir öküzün boynuzu üzerinde duran tepsi gibi biçimi bile olduğuna inanırlarmış. Gelişen teknoloji sayesinde dünyanın şeklinden çok oturduğumuz yerden uydular vasıtasıyla dünyanın her köşesini inceleyebilir, dünyanın gerçekten kendine has bir şekille yuvarlak olduğunu söyleyebiliyoruz. Eski keşişleri de sohbetlerimiz de espri unsuru olarak kullanabiliyorken nereden çıktı yine bu düzlük yamukluk muhabbetleri…

Her şey 2005 yılında New York Times yazarlarından Thomas L. Friedman’ın “The World is Flat” isimli kitabı ile tekrar alevlendi. Kendisi dünyanın artık yuvarlak değil düz olduğunu iddia ediyordu. Kula verdiğimizde ise haklıydı. Evet. Dünya düzdü.

Aslıda dünyanın düzleşmesini Kristof Kolomb’un keşiflerine kadar dayandırılsa da asıl ivme son yirmi yılda elde edildi. Yeni ticaret yollarının keşfi ile doğunun zenginlikleri zorbalıkla da olsa artık batıya aktarılabiliyordu. Sonraları çıkan sanayi devrimi ile birlikte seri üretimler, ham madde, iş gücü ve en önemlisi Pazar arayışları ile dünya ülkeleri arasında ilişki daha da gelişir oldu. 1900’ler uluslar arası şirketlerin kendilerini dünyaya tam entegrasyonu ile geçti.

Ve oyunda son perde 20 yıllık hızlı bir teknolojik atılımla artık dünya tamamen düzleşti. Artık pazarda bulunan sayısız iş gücü ve firma neredeyse eşit koşullarda rekabet edebilir hale geldi. Bugün dünya’nın herhangi bir yerine gittiğinizde, kendi ülkenizde de bulunan bir fast food restoranına gidebilir, internet bağlantınızı evrensel yöntemlerle sağlayarak, VPN bağlantı yöntemi ile binlerce kilometre uzakta olsanız bile ofisteki bilgisayarınıza bağlanarak okyanus ötesinden iş ortağınızın gönderdiği tasarımları kontrol ederek onaylayabilir. Güney Amerika’da bir ülkede bulunan fason üreticiye bu ürünlerden bir milyon adet üreterek dağıtım merkezlerine gönderme talimatı verebilirsiniz. Ve bunları yapmanız muhtemelen on dakikanızı bile almayacaktır. Aynı anda favoriniz olan bir menü alarak yemek bile yiyebilirsiniz.

Ne oldu… Nereden geldik biz buraya… Az önce yeni ticaret yolları falan bulmuştuk diyorsanız biraz geç kaldınız. Özellikle son yirmi yılı yakından takip etmediyseniz siz hala kutuplardan biraz basık olan yuvarlak bir dünyada yaşıyorsunuz demektir. Ben de Thomas Friedman’ın kitabından yola çıkarak dünya neden düzleşti, biz neler kazandık, neler kaçırdık, bunları bulmak için bir yolculuğa çıktım ve sizlerle paylaşmak istedim.

Kamil Mehmet ÖZKAN

(Not 2013: Küreşelleşmenin tüm hızıyla hayatımızın her alanına girdiği bir dönemde yeni trend olarak yerelleşme ön plana çıkmatadır. Son 20 yılda alkışlarla Uzak Doğu’ya gönderdiğimiz üretim bantları ülkelerimize tekrar dönmesi için yalvarır hale geldik. Aslında daha önce ki yazı 1 ve yazı 2 ‘de ABD ekonomisinin istihdamı çözmek için geniş bant internete yatırım yapmasından bahsetmişim. 2013 yılına geldiğimizde Dünya’nın en değerli şirketlerinden Apple’ın ABD’de küçük bir üretim üssü açacağını açıklaması bile basını ve ekonomi kurmaylarını sevince boğmaya yetmiş durumda.)