Büyük Dönüşüm: Yeni Medya Nedir? (Ne Değildir?)

Brain Solis “The End of Business as Usual” isimli kitabı ile bilinen iş yapış şekillerinin değiştiğini, ayak uyduramayan devlerin zamanla yok olup gitmelerini örnekleri ile anlatmıştı. Artık yeni bir çağa girdik. İletişim, dağıtım, üretim araçları değiştiği için tüketici davranışları, alışveriş alışkanlıkları, tercihleri de değişti. İşletmeler ya bu yeni çağın gerekliliklerine, yeni tüketicinin ihtiyaçlarına cevap verecek veya yok olmaya mahkum olacaklar.

Büyük yıkım

Aralık sayısında Harvard Business Review hem global hem de Türkiye edisyonunda “Büyük Yıkım”ı detaylı olarak inceledi. Yıllardır devam eden karlı bir işe sahip olabilirsiniz. Ama sektörünüzdeki ürün tanımının, müşteri ihtiyaçlarının, dağıtım ve üretim şekillerindeki değişimin farkında olmak ve buna ayak uydurmak hatta öncü olmak zorundasınız. Yoksa başlarda etkilenmemiş gibi görünse de işiniz, sektörünüz, pazarınız büyük tehlike altındadır ve büyük ihtimalle bir süre sonra sizin sunduğunuz ürün/hizmeti farklı şekilde sunan biri yerinizi alacaktır. Brain Solis’e dönecek olursak, yukarıdaki video’da yer alan bir zamanların dev şirketleri günümüzde faaliyet göstermemektedir.

Peki olup biten bu değişikliklerin ana sebebi nedir? Bu dönüşümün adına ne demek daha doğru olur?

Ben içinde bulunduğumuz çağa bundan sonra “Yeni Medya Çağı” adını vereceğim. (Yeni medya kavramını elbette ben bulmadım ve ilk olarak kullanmıyorum. Sadece bundan sonra büyük dönüşüm serisinde yeni medya kavramından her bahsedişimde aşağıda detaylıca açıklamaya çalıştığım yeni içerik, ağ ve datanın yakınsamasında oluşan alandan bahsediyor olacağım.) Uzun soluklu bir araştırmanın devamı olarak bu köşede, yeni medya çağında işletmelerin ve sektörlerin dönüşümlerini ele alacağım. Nereye gidiyorlar? Kimler doğru adım atıyor? Neler yapılabilir? Neler yapılmalıdır? sorularına yanıt arayacağım. Sizlerin katkısı ile daha da zenginleşeceğini düşünüyorum.

Yeni medya nedir (değildir) ?

Ama öncelikle bir konuya açıklık getirmem gerekecek. “Yeni medya nedir?” Bu soruya doğru yanıt verdiğimizde aslında tüm bu yıkımın/yeni fırsatların da farkına varmış olacağız. Yeni medya dediğimizde ülkemizde medya kelimesinin gerçek anlamı dışında sektörel anlamının yaygın olarak kullanılmasından kaynaklanan bir ön yargı oluşuyor. Burada medya kelimesinin anlamına baktığımızda ingilizce “medium” = ortam anlamından gelmektedir. Bu “ortam-medya” kelimesi enformasyonun iletildiği ortam anlamında kullanıldığı için önceleri telgraf telleri, daha sonra ise basılı yayınların çoğalması ile gazete,dergi, kitap mecraları olarak öne çıkmıştır. Daha sonra radyo frekansları ile önceleri anlık ses, daha sonrasında ise ses ve görüntü birlikte iletilmeye başlanınca TV, medya kelimesinin mecrası olarak yoğun olarak kullanıldı.

Benim yeni medya ile kastım, internetin birbirine bağladığı cihazlar ve sistemler arasında enformasyon akışının bireyin ve işletmelerin hayatında etki ettiği her noktayı inceleyen bir alandır. Burada yeni medya, sadece sosyal medya platformları olmadığı gibi internetteki haber siteleri hiç değildir. Bunların tamamını kapsayan bir sistemdir.

Yeni Medyanın temel özelliklerine bakacak olursak, Hocam İsmail Hakkı Polat’ın 2004 yılından beri oturmaya çalıştığı yeni medya tanımına bakalım; “İçeriğin sayısallaştırılarak ağ üzerindeki herhangi bir noktadan/noktaya her an erişilebildiği/iletilebildiği ve tüm bu sürecin veri’ye dönüştürdüğü siber alandır.”

Buradan da görebileceğimiz gibi yeni medyada 3 temel unsur var. Veri, Ağ ve İçerik. Bu üç alan yüzyıllarca farklı kanallarda kendi alanlarında ilerlediler. Zaman zaman yollar bir yerde kesişse de 21.yy’ın başlarında gelişen silikon teknoloji sayesinde bu üç alan birbirine yakınlaşmaya, birbiri içinden pay almaya başladı. Bu konuya detaylıca başka bir yazıda yer vereceğim ama bugün Turkcell ve TTNET film, müzik ve kitap satmaya çalışıyorsa bu 3 temel iletişim alanının yeni medya ortamında birbiri içine geçmesinin sonucudur.

Kamil Mehmet ÖZKAN