Geleceğin İş Dünyası

2115 yılına geldiğimizde bizi nasıl bir dünya bekliyor, hiç düşündünüz mü? Ulaşım nasıl olacak. Hala yerden hareket eden fosil yakıtlı araçları kullanmayacağız büyük olasılıkla. E-mail diye bir şey kalacak mı? Yerini nasıl bir araç alacak. MS Outlook yerine nasıl bir program kullanacağız. Veya program kullanacak mıyız? Elimizden düşmeyen ve 1 metreden fazla uzaklaştığımızda kendimizi huzursuz hissettiğimiz akıllı telefonların yerini ne alacak. Yoksa hala aynı formlarını koruyacaklar mı? İş hayatımız nasıl bir hal alacak. Ofis diye bir kavram hayatımızda hala olacak mı? Olacaksa nasıl? Günümüz ofislerinde görmeye alıştığımız küplerin arasında görece hala büyük kalmış ofis bilgisayarları yerine herkesin evinin bir duvarını ofis ekranına çevirdiği ses, görüntü entegrasyonu ile birlikte ama ayrı mekanlarda mı çalışıyor olacağız. Teknolojinin gelişim ve hayatımızı dönüştürme hızına bakıldığında 115 yıl sonrasını hayal etmek çok zor.

Tıpkı 115 yıl önce olduğu gibi. 1899 yılında Fransa’da Jean-Marc Côte önderliğinde bir grup Fransız sanatçı 2000 yılını hayal etmişler ve görsellerden görebileceğiniz teknolojileri hayal etmişler. Sınıflarda öğrenciler kulaklıklarla hocanın kitaptan okuduğu dersi dinlerken mekanizmayı muhtemelen hademe veya nöbetçi öğrenci fiziksel kuvvet ile çalıştırıyor. Veya bir postacı postaları tek kişilik uçağı ile teslim ediyor. 115 yıl sonra baktığımızda birebir olmasa da benzer teknolojiler öğrenciler için sınıflara gitmeye gerek kalmadan, postacılar için de insansız hava araçları ile çözülmeye başlandığını görebiliriz.

Ancak pek çok sektör ve iş kolu için geçmiş yada gelecek 115 yıla değil de 15 yıl öncesine baktığımızda büyük değişim, dönüşüm içerisinde olduğunu söyleyebilir. İçinde bulunduğumuz dijital dönüşüm çağı, aynı matbaanın yaygınlaşmasının ve bilginin görece demokratikleşmesinin ilk yıllarında olduğu gibi sadece edebiyat ve sanat alanını değil sağlıktan ulaşıma, ticaretten üretime birçok sektörü dönüştürüyor. Tek bir farkla. Çok daha hızlı.

Son 1 ayda teknoloji dünyasındaki gelişmelere baktığımızda bile günlük ve iş yaşamımızda ne denli büyük değişikliklerin, dönüşümlerin bizi beklediğini görebiliriz.

Perakende: İnsansız Hava Araçları ile Eve Servis

Ülkenizde insansız hava araçları sadece askeri fonksiyonları ile bilinse de ABD’de perakende devi Amazon ve internet devi Google farklı zamanlarda insansız hava araçları ile satın alınan ürünleri teslim etmeye yönelik geliştirdikleri servisleri tanıttılar. Çok uzak olmayan zamanda siparişleri teslim eden market çıraklarının yerine 80-100 km çapında siparişleri teslim eden uçan makineleri havada görmeye başlayabiliriz. Bu alanda ülkemizde de girişimcileri öncü çalışmalar yapmaya davet ediyorum. Zira insansız hava aracı üretiminde büyük mesafe almış ülkeler arasında yer alıyoruz.

Üretim: Salonda Üretim Yapan Fabrikalar

Her ne kadar yazıcı kelimesi beynimizde ofis dokümanlarını kağıda basan cihazları çağrıştırsa da 3 boyutlu yazıcılar yaptığınız tasarımları mürekkep-kağıt ikilisi ile değil içine koyduğunuz hammaddeyi işleyerek tasarladığımız ürünü birebir üretiyor. Hatta önde gelen bir marka sattığı yazıcıların büyük kısmını yine 3 boyutlu yazıcılarda üretip montajını yapıyor. 3 boyutlu yazıcılar ülkemizde de yaygınlaşmaya başladı. Satacağınız ürün numunesini üretmenin ötesinde bu cihazlar kişisel kullanıcı tarafında yaygınlaştığında artık bir ürünü üretip lojistik ve depolama maliyetlerini katlanacağınıza sadece tasarımı satarak müşterilerin evlerinde ürünleri mini fabrika/yazıcılarında ürettikleri dönemler de çok uzak değil.

Ödeme Kanalları: Cüzdan Bu Sefer Cebe ve Kola Taşınıyor

Dijital ve mobil ödeme sistemleri hayatımıza yeni girmedi. Bir süredir bu alanda farklı cihaz ve yazılımlar ile faaliyet gösteren başarılı girişimler vardı. Bunlardan en önde gelen ise Apple cihazların kulaklık girişinden kredi kartlarının manyetik bandını okuma teknolojisi geliştiren ve mobil ödemeyi pratik şekilde yaygınlaştıran Square firması denilebilir. Ancak Apple birçok alanda olduğu gibi ödeme konusunda da son kullanıcının hayatını kolaylaştıracak Apple Pay ödeme sistemini geçtiğimiz Eylül itibari ile tanıttı. 800 milyon kredi kart kayıtlı iTunes kullanıcısı ve 500 milyondan fazla iPhone kullanıcısı ve sisteme entegre ettiği perakende, banka ve gıda devleri ile kısa sürede ödeme alışkanlıklarımızı değiştirmeye aday. Cüzdanların dijitalleşmesi hiç bu kadar gerçeğe yakın olmamıştı. Ülkemizde de perakende ve hizmet sektörünün yeni nesil ödeme sistemleri üzerine şimdiden hazırlıklarını tamamlamış olası gerekiyor. Zira ülkemizde kullanılan akıllı telefon sayısı birçok gelişmiş ülkenin çok daha ötesinde.

Eğlence Sektörü: İçerik Sonsuz ve Bedava

Artan internet hızları, birbirine bağlı cihazlar, yeni nesil paylaşım teknolojileri sayesinde içerik sonsuz ve neredeyse bedava. Artık VHS, Betamax, CD, DVD, Blu-ray gibi araçlarla film ve müzik satış kanalları artık geride kaldı. Artık tüketiciye farklı katma değer sunmaya çalışan firmalar içeriği üreticilerinden alıp müşterilerine ücretsiz olarak sunuyorlar. Turkcell’in servisini kullanan kişilere ücretsiz sunduğu film arşivi, Türk Hava Yolları’nın yolcularına sunduğu çok satan iş ve çocuk kitaplarından oluşan ücretsiz kütüphane ülkemizde örnek olarak gösterilebilecek servislerden. Global anlamda Apple’ın son ürün lansmanı ile birlikte U2’nun yeni albümünü tüm kullanıcılarına ücretsiz olarak sunması, bir öteye gideren cihazlarına otomatik yüklemesi artık içerik sektörünün de büyük dönüşümden kısmetini aldığına örnek gösterilebilir.

Taşıma Sektörü: Senin Araban, Benim Arabamdır. Taksiciler Çok Kızdı.

Tüm metropollerde az veya çok trafik problemi her zaman vardır. İletişim ise sınırlarını zorluyor. İnternete bağlı milyarlarca insan istediği zaman istediği yerden birbiri ile haberleşme olanağına sahip. Bu haberleşme ağını arabanızı kısa süreli kiralamaya, uzun yola gidecekseniz hem masraf hem de yol arkadaşı bulabilirsiniz. Sadece arabanızı değil, özel jetinizi, yatınızı, diğer ulaşım araçlarınızı kiralayabileceğiniz servisler her geçen gün yaygınlaştı. Araç kiralama ve şoförlü hizmette önde gelen şirketlerden Uber ülkemizde de farklı ürünlerle hizmet vermeye başladı. Bazı Avrupa ülkeleri Uber’i yasaklarken bazı kentlerde taksicilerin büyük protestolarına maruz kaldı. Birçok sektörde olduğu gibi taşımacılık sektörü de dijital çağdan nasibini alarak dönüşüme girdi.

Yukarıda örnekler hemen her sektör için çoğaltılabilir. İşin özüne bakacak olursak 1990’lar ile hayatımızda daha fazla hissetmeye başladığımız dijital çağ, faaliyet gösterdiğimiz hemen her sektörü bir şekilde dönüşüme zorluyor. Bazı meslek gruplarının ortadan kalktığına şahit olurken yeni yeni meslekler ve iş alanlarını ve fırsatlarını doğduğunu da görüyoruz. İş dünyasının bu dönüşümün nimetlerinden faydalanması için üst yönetim kademesi başta olmak üzere her kademede dönüşüm fikrini benimsemesi, ona uygun kadroların istihdam edilmesi gerekiyor. Buradaki en büyük problem ise dönüşüme ön ayak olacak kadroların günümüzde tecrübesiz ve sisteme aykırı denilerek saf dışı bırakılmaya çalışılması. Türk iş dünyası bu dijital dönüşüm çağında geri kalmamak ve global pazarda yeni iş fırsatlarını değerlendirebilmek için şimdiden yatırımlarını tamamlamış olması gerekiyor.

(Bu Yazı, Müsiad Çerçeve Dergisi Kasım 2014 sayısı için hazırlanmıştır. )

Kamil Mehmet ÖZKAN