Sınırların Bulanıklaştığı Bir İş Dünyasında Kariyer Planı Yapmak

İşletme bölümünü tercih ettiğim 2004 yaz aylarından itibaren yakından takip etmeye çalıştığım iş dünyasının gerçek anlamda bir şirket deneyimim 2006 yazında Mavi Jeans’te yaptığım stajla olmuştu. 2 yıllık aldığım işletme eğitimi ile şirket gözlemlerimi karşılaştırmaya çalıştığım her seferinde şaşkınlık ile hayal kırıklığı arasında duygu geçişleri yaşıyordum. kariyer planı yapmak o zamanlar gündemime girmemişti bile.

Her ay iş dünyasına yönelik önde gelen en az 3 dergiyi baştan sona okumasam üniversitede öğrenmeye çalıştığımız bilgilerin (ezberleme desem daha doğru olur. gerçek anlamda öğretim bizim ülkemizde çok nadir akademik faaliyetler arasında) neden şirketlerde gündelik hayatta kullanılmadığını tam olarak kafamda oturtamayabilirdim. Akademinin gündelik hayatta işe yarar bilgiler vermekten öte bir disiplin ve sistematik düşünce biçimi etrafında temel bilgi ve teorileri vermeyi amaçladığını yüksek lisans tezim sırasında yurtdışı kaynakları taramaya başladığımda anlayacaktım.

Aradan yıllar geçti. Çok farklı sektörlerde çok farklı konumlarda ve koltuklarda farklı şapkalar ile bulundum. Son 12 yıldır teknolojinin iş yapış biçimlerimizi dönüştürmesine kafa yoruyorum. Gündelik hayatta dijital pazarlama şemsiyesi altında toplanan işler yapıyoruz genelde ama kimi zaman işletmenin ana faaliyet alanına müdahale edilmesi gerekiyor. (Genelde patronlar bu fikrin pazarlamacı (!) şapkalı birinden gelmesini hazmedemiyor. Çünkü onlar için pazarlama demek sadece satış demek maalesef)

Kimi zaman müşteri deneyimi tasarımı üzerine iç mimarlar ile müzakere ederken buluyor insan kendini. İşim yoğunlukla dijital ama müşterilerim ve onların da müşterileri gerçek insanlar. Gerçek dünyada yaşıyorlar. Çoğunlukla fiziksel ürünler satın alıyorlar. Alışverişleri online olsa bile ürün teslim sürecinden tüketime kadar fiziksel deneyimler yaşıyorlar. Bir yandan dijital ürünlerin sanal ortamlarda tüketildiği ve sanal paralar işlem tüketildiği senaryolar da mevcut.

Lafı neden uzatıp duruyorsun derseniz…

Ben dijital dönüşüm ve pazarlama uzmanı olarak herhangi bir ürün ev hizmetin üretilmesinin fikir oluştuğu aşamadan alıp satış sonrasında müşteri ilişkileri deneyinin tasarlanmasına kadar olan süreçte bir şekilde müdahil oluyorum. ama işim pazarlama.

Finans ve muhasebe departmanları da günümüzde müşteriden tahsilatın yapılması, mali kaynakların yönetilmesi temel misyonu ile hareket ediyorlar. Ödeme kanalları ile anlaşıyorlar. Ama birazcık geniş bir ekosistemde ise fintech alanında kendileri için sunulan fırsatları sonuna kadar değerlendirmek isterken bir bakıyorsunuz kendilerini bir yazılım projesinin ortasında bulabiliyor. Bir yandan da pazarlama departmanı ile ödemeyi nasıl daha kolay şekilde alabilirizi tartışırken buluyoruz.

Üretim departmanlarının makine öğrenmesi ve robotik teknolojileri takip etmesi ile ne kadar verimli ve firesiz üretim yapabildiklerini keşfettikleri gün aynı zamanda pazarlama departmanının ürünlerimizi kişiselleştirilir önerisine de Mars birimlerinin ortaya attığı bir fikir gibi davranmadığı gün oluyor.

Yazılım birimleri aynı zamanda yeri geliyor şirketin sürecini kökten değiştirecek modeller sunup bunları hayata geçiriyorlar. Bakıyorlar süreç yok. Bir program yazıyorlar görünmeyen anayasa olarak her yeri düzene sokuyor veya tam tersi etkisi oluyor.

Muhasebe departmanları robot işçileri keşfedeli çok oldu. Evraksal rutinler için gerçek insana ihtiyaç sadece kontrol düzeyinde var.

Hemen hemen her departmanda bir uzmanın veri analizi, veri görselleştirme üzerine birazcık edindiği beceri ve yetkinlik büyük mesafeler kat etmesine ve kendisine dahi olarak bakılmasına sebep olabiliyor. Şimdilik.

Bu örnekler böyle uzayıp gidiyor. Alanlar birbirine yakınsıyor. Kimileri diğerlerini yıkıyor. Dikey organizasyon şemalarının arasındaki görünmez duvarlar yıkılıyor. Sınırlar bulanıklaşıyor.

Ne yapacağız? Nasıl bir kariyer planı yapılmalı?

Bugünün organizasyon şemalarındaki kutucukların isimleri geçtiğimiz 20 yılda çok değişikliğe uğramamış olsa bile o ünvanlar ile gündelik yapılan işler çok değişti değişmeye de devam ediyor. Pek çok mesleğin hızlıca yok olacağı ve yepyeni mesleklerin hızlı şekilde çıkacağı bir 5-10 yıllık süreç bizi bekliyor. Bu yeni dönemde disiplinler arası da yıkıcı geçişler olacağı aşikar. Aslında hali hazırda oluyor. Sadece yaygınlaşması hızlanıyor diyelim.

Mevcut düzende bir işi olanlar nasıl hazırlanmalı? Yakın tarihte lisans eğitimine başlayacak olan öğrenciler nereye yönlenmeli? 10 yıl sonra iş dünyasına girecek olan bugünün çocuklarına şimdiden hangi yetkinlikleri yüklemeliyiz? Üzerine çok kafa yorulması gereken konular. Doğru bir cevabı yok. Ama en doğru yolu bulmak için stratejiler geliştirmeliyiz.

Sınırların bulanıklaştığı, birbiri içine geçeceği önümüzdeki yıllarda da insani değerlerin, yetenekli, dürüst ve çalışkan olmak her zaman olduğu gibi çok değerli olacak. Ancak bunların çevresine hangi yetkinlikler ile örülmesi gerekiyor siz de şimdiden düşünmeye başlasanız iyi olur. Öğrenmeyi öğrenmek, çeviklik ve dayanıklılık son dönem çok duyduğumuz kavramlar.

Bugün hangi meslek dalında hangi ünvan ile iş yapıyor olursanız olun önümüzdeki 5 ila 10 yıl içerisinde ünvan ve bugünkü iş yapış biçiminiz değişmiş olacak. Siz kendinizi 2030 yılında ne yaparken hayal ediyorsunuz? Hangi pozisyonda olacaksınız? Nasıl bir şirkette çalışacaksınız?